Çekim Anında Uyulması Gereken Kurallar

Kameranızla çalışmaya başlamadan önce çekim yapacağınız konu yada kişileri gelişmelere yada kafanızda kurguladığınız şekilde basit de olsa çekim planı tasarlıyabilirsiniz. Kalabalık bir ortamda yapacağınız çekimlerde kişilerin tamamını aynı çerçevede almaya gayret ediniz.Sonradan bu konu seyredilirken kişiler ile ilgili fikir teatisinde bulunduğunuzda çerçevedeki herkezin üzerinde en az beş saniye bakma ve tanıma süresi gerekebilir yani 10 kişilik bir topluluğu çekiyorsanız ve bu konu hemen dağılmıyorsa en az 30-50 saniye sabit çekim yapılmalı.Bu esnada kameranızı mümkün olduğunca sabit ve hareketsiz tutunuz.
Daha sonra konu hala aynı yerde ve şekilde önünüzde devam ediyorsa kişilerden yakın,göğüs ve baş kısımları görünecek ölçüde tek tek 20-40 saniye uzunlukta yakın plan çekimlerinizi gerçekleştirin.Bu planlar ikili üçlü de olabilir o takdirde süre biraz daha uzaya bilir. Ancak hareketli ve çabuk değişen konularda bu kurallar şahsi isteğinize göre değişebilir.
Bebek,küçük çocuk ve çok yaşlı insanlarda yüzdeki değişimler daha sonra izlendiğinde kişilere önemli anlar yaşatacağında yüz çekimleri önemlidir.Çekim esnasında kısıtlı planların dışında uzun süreli çekimlerde yapılabilinir. Bu çekimlerde ses unsuru da görüntü kadar önemli olabilir dolayısıyle kesintisiz uzun süreli çekimler yapılırken konuşan kişiyi bel yada göğüs plan çekerek konuşulanlar seyirci tarafından daha kolay anlaşılabilir.Bu tür çekimlerde çekim yapan kişi uzun süre kamerayı zoom yada yakın planda tutmak zorunda kalabilir ve bir süre sonra elleri yorularak titreyebilir bu yüzden konuşan kişiye 2-3 metre mesafede durarak çekim yaparsak kamera daha az zoom değerinde olacağından sallantı ve titreme az olur ve kameraman daha az yorulur, kamerada otomatik netlik esnasında daha az hata yaparak olumsuz bir görüntü oluşmasını engeller.Çekim esnasında her plan en az 10 saniyeden az olmamalı ve 10-30 saniyelik planlar halinde çekilmeli.Kafanızdan bu resmi bu kadar çektim yeter artık diye düşündüğünüzde orada stop yaparak başka bir çerçeve ile çekime devam edilmeli.En son çektiğiniz konuyu yada kişiyi tekrar çekmek gerekecekse,kesmiş olduğunuz andaki çerçeve büyüklüğünden farklı bir çerçevede tekrar çekmeye başlayın,yani dar bir yakın çekimde bitirmişseniz geniş bir çerçevede tekrar çekime devam ediniz.Böylece resimdeki kişi yada hareketli konunun sıçrama tabir edilen hatası göze çarpmaz.Devamlı çekmek zorunda kalacağınız konularda, konuşan ya da konunun önemine binaen uzun süre sabit çekimlerde izleyici sıkılabileceğinden çevrede izleyen diğer kişi yada objelere ara sıra PAN adı verilen,yani kamerayı sağa yada sola doğru aynı eksen etrafında döndürerek detay resimler alınabilir,bu dönüşler 5 saniyeden fazla sürelerde olmamalı ve bu detay olarak almakta olduğunuz resimde de 10 saniyeden fazla kalınmamalı.Yine pan olarak adlandırdığımız sağa veya sola harekette kamera süreye uygun olarak fakat yumuşak hareket etmeli.Sert hareket insan gözünü yorar.Pan hareketi yapacağınızda kameranızın objektifini en geniş açıya kadar geri alarak dönüşde genişe çıkmak gerekir.Dar açıda pan hareketi gözü yorar ve kameramanın dönmekte olduğu konuyu bulup çerçeve yapmasını zorlaştırır.Geniş açıda PAN yaptığınız takdirde görüntü zaten çerçevenin içine gireceğinden size de kolayca kameranızı yönlendirmenizi sağlar.

Zoom hareketleride yavaş ve yedirerek yapılmalı.Hızlı pan ve zoom larda izleyici gözü zorlanır ve kameramanda yapmak istediği çerçeveye ulaşmakta hata yapabilir.Zoom esnasında yeterince yakına girdiğinize kanaaat getirdikten sonra konudan hemen uzaklaşmayın bu yakın planı izleyicinin özümlemesine zaman tanıyın bu süre en az 5 saniye olmalıdır.Çekim alanındaki ışık önemli;Çekim yapmak istediğiniz ortamdaki ışık seviyesi görüntü kalitenizi etkiler,dışarıdan ışık alan bir oda yada salonda çalışıyorsanız mümkün olduğunca ışığı arkanıza yada en azından yan tarafınızdan gelecek şekilde karşılamalısınız,karşıdan gelen bir ışık kameranızın otomatik diyaframını dış ışık seviyesinde kısacağından içeriye dönük yüzler daha karanlık olacak ve seçicilik azalacaktır.Dış çekimlerde güneşli bir havada çalışıyorsanız,ışık arkadan yada biraz yandan gelebilir.Bulutlu kapalı havalarda ışık yumuşak ve gölgeler az olacağından ışık yönü sorun olmayabilir ama yinede yüksekteki bir kişiyi çekiyorsanız arkasındaki gök yüzü fazla parlak olmamalı yani hava bulutluda olsa yüz kararır, eğer arka planı mavi bir gök yüzü kaplıyorsa bu diyaframı kapamaz ve resim aydınlık olabilir.Örneğin kürsüde konuşan bir kişi çekiliyorsa ve onu izleyenlerde karşısında iseler,konuşmacı bir süre göğüs, bel yada geniş açıda çekildikten en az 3 dakikadan sonra izleyicilere PAN yapılarak yani yavaşca dönülerek yine en az 5 saniye veya daha fazla onların görüntüsü alınabilir ve tekrar konuşmacıya yada ana konuya dönülür bu konu konuşan birisi yada oynayan bir çocuk yada hareketli bir olayda olabilir.

Ancak konunun hareketli bir yapısı ve kaçırılmaması gereken bir şeyler olabileceği söz konusu ise uzun süreli ve dikkatli bir şekilde çekime devam edilebilir detay tali durumda kalabilir.
Yukarıdaki gibi bir yerde eğer çekim devam ediyorsa mutlaka detaya dönüşlerinizi yerinizden fazla değişiklik yapmadan aynı noktadan çekiniz.Bu açık ortamlarda da geçerli bir kuraldır.Bu şekilde izleyici konuşanla onu izleyenlerin birbirlerine bakışlarında oluşabilecek sıçrama denilen hata olmamış olur ve konuşanla onu seyredenler birbirlerine doğru bakıyor olacaklardır,aksi takdirde ilk çekim mahalliniz değiştirip karşı taraftan çekim yaparsanız aks sıçrama etkisi oluşur.yüksekliği sabit kalmak şartıyle yere paralel vaziyetten yukarıdaki yada bulunduğunuz yerden aşağıdaki bir konuya doğru döndürerek eğmek ya da yukarı çevirmekdir.Bu hareketlerde eğer konu çok hızlı ve kaçacak şekilde gelişmiyorsa yavaş ve yumuşak şekilde yapılmalı.Eğer hızlı gelişen bir konu ise hareketler daha hızlı olabilir.Unutulmaması gereken bir kuralda konulara mümkün olduğunca yakında çekim yapmakdır,zoom imkanını kullanarak konuyu yakına getirmeniz esnasında ise görüntünün büyüme oranına paralel olarak,elinizden ve vücudunuzdan kaynaklanan titremelerde bu tür çekimlerde görüntüye yansır,resimde sallantı ve titremeler artar.Gelişmekte olan bir konuyu çekiyorsanız ve planlı bir çekim yapamıyorsanız,ve konu devamlı yer değiştiriyorsa takip esnasında kamera objektifiniz mutlaka en genişde olsun, sizde rahat edersiniz,görüntü izlendiğinde de ana konu çerçeve dışında kalmadan çekilmiş olur.
Bu tür devamlı yer değiştiren bir konunun çekimi yapılıyorsa,geniş açılı takiple birlikte sizde yürümek zorunda kalırsanız adım atışlarınızı biraz yumuşak sanki dolu bir su bardağı taşıyormuşsunuz gibi hareket etmelisiniz,bu davranış resimde aşağı yukarı vücut hareketinizden kaynaklanacak dikey ve yatay sallantıları azaltacak,uçarak ya da kayarak giden bir görüntü oluşacaktır.Bu tür takipler hep en geniş açıda yapılmalıdır.UZAKdaki konuyu ZOOM yaparak çekmek istediğinizde Zoom karakteri çoğaldıkça konu büyüyecek ama sallantı ve titremede artacak demiştik,bu tür çalışmada eğer TRİPOT-Sehpa kullanmıyorsanız,çekim anında sakin ve nefes alışlarınızın hızlı yada soluk soluğa olmaması gerekir çünki kameranın sabit ve sallantısız tutulması gerekir,bunu sağlamak için dinlenmiş,kalp atışınızın ve nefesinizin hızlı olmaması lazım.Yani sakin ve nefesinizi uzun süreli tutup çekimi yaptıktan sonra tekrar nefes almanız gerekir.

Böyle çekimlerde 30 saniye kadar nefesi tutmak ve tekrar alırken sallantıyı vücudunuzla dengeleyip yada absorbe edip almanız gerekir, bu da sallantının görüntüye fazlaca girmesine mani olabilir. Bütün bunların dışında bir duvar, ağaç ya da benzeri bir yapıya kolunuzu ya da vücudunuzu dayayarak kameranın daha az sallanmasını sağlıyabilirsiniz.Yinede ZOOM yapmadan yakından çekilebilecek konuların yakınından yapılan çekimler renk kalitesi ve derinlik nedeniyle göz alıcı görüntüler verirler.Zoom u gerekmedikçe kullanmayın. Yakın ve geniş açılı,sakin,yeterince uzun çekimler daha anlaşılır ve etkilidir.ZOOM kulanımı resimdeki derinliği azaltır arka ve ön planlar FLU olur.Tabii böyle bir ön arka FLU çalışma yaparak konuyu daha çarpıcı hale getirmek isterseniz objeyi tele-yani zoom konumunda çekerken diğer yakın ve uzak konular ikinci planda ve flu olacağından etkili olabilirsiniz.Bakış açısı boşluğu; kişilerin yakın çekimleri esnasında bakmakta oldukları yöne doğru ekranda bir miktar boşluk bırakmak gerekir.Bu boşluk tam profilden çekim söz konusu ise hemen hemen ekranın yarısını boş bırakmak yada yarı öne doğu 1/3 bakışda ise, biraz daha az boşlukla sağlanır.Eğer kişi tam karşıdan size bakıyorsa o zaman tam ortada ve ekranın her iki yanıda eşit boşlukta olacaktır.Bu boşluk kuralı kişi yukarı ya da aşağıda bakıyorsa uygun oranlarda bırakılarak konu ve bakışa anlam kazandırılır.Çerçeve yaparken kişilerin kollarını eklem yerlerinden yani dirsek, bilek diz yada ayak bileklerinden keserek çerçeve yapmayınız.Mutlaka az daha aşağıdan yada yukarıdan çekiniz.Kapalı bir ortamdaki duvardaki resim çerçeveleri ile çekim yapılacaksa mutlaka resim ya tam alınmalı ya da tamamen dışarıda bırakılmalı.Bu konuda konulu sinema filmlerindeki yakın, uzak planlar, zoom hareketleri,PAN sağa sola çevirim ve kameranın gövde olarak ileri geri ya da sağa sola doğru yaptığı hareketler takip edilerek uygulamalarla tecrübe kazanılabilinir.

SES ÖNEMLİ
Amatör kamera ile de çalışıyor olsanızda ses resim kadar önemlidir.Aile içi çekimlerde ve konulu çekimlerde konuşmacının cümlelerinin bitiminde çekimi kesmek doğru olur.Aralarda kesilen sesler band izlenirken hoş olmaz.Konuşan kişiyi sesli olarak kayıt ediyorsanız mümkün olduğunca sesinin iyi duyulabileceği bir mesafede ya da 2-3 metre uzakta olunmalıdır.Eğer ses düzeni olan bir ortamda çekim söz konusu ise ve konuşana yaklaşmak mümkün değilse duvarlardaki bir hoparlörün altından ama uygun resim alınabilen bir yerden yapılan çekimde ses hoparlöre yakın olduğunuzdan net ve anlaşılır kayıt edilebilir.Geniş mekanlarda çok fazla hoparlörün olduğunu var sayarsak farklı seviye ve gecikmede gelecek sesler karışıklık oluşturur.Bunu en aza indirmek için ses ve resimin en uygun çekileceği ve yankı ya da ses girişiminin az olduğu yeri tercih ederek azaltabiliriz.Kullanım öncesi Kameranızın akülerini en fazla bir gün önce şarj etmelisiniz.Uzun süre önce şarj edilmiş aküler kendi iç kaçakları nedeniyle boşalırlar.Sehpalı çekimlerde kameranızdan uzaklaşmayın,her zaman bir eliniz kamera sehpasının kolunda olsun.Kamera üzerinde iken, kullanmadığınızda sehpa kilidini sıkıştırın,boşta kalan sehpa kafası öne arkaya eğilir ve devrilebilir.Aracınızı içinde kameranızı bırakacaksanız güneş ışığından ve kalorifer çıkışından uzak noktalarda barındırın,eğer sıcak ve güneşli bir ortamda bırakacaksanız mutlaka ışığı yansıtacak beyaz bir nesne ile örtün.Çekim öncesi objektif ve vizörü yumuşak bir mendil ya da özel objektif kağıdı ile silin.Selpak gibi kağıt mendillerdeki sert partiküller objektifin üzerindeki sır olarak tabir edilen kaplamayı çizer matlaştırır.Ufak tip kameraları kullanırken boyundan geçirilen askı ya da kemerle kullanılması düşmelerini önler.Kasetler kullanılma dışında mutlaka kutularında tutulmalı,açıkta kalan kaset statik etkileşim nedeniyle toz tutar ve kamerada kullanılırken ya da videoda izlenirken bu tozlar okuma ve senkron kafalarını kirletir.GECE çekim özellikli kameralarda enfrared ışıma ile çekim yapıldığından mesafe kısadır.Dolayısı ile konuya yakın olduğunuzda tek renk de olsa net resim oluşur,uzak çekimlerde resimde gürültü yani karlanma oluşur.
SABİT VE KARARLI ÇEKİMLER ANLAMLI OLUR.
SÜPÜRÜR GİBİ TABİR EDİLEN DEVAMLI HAREKET HALİNDE VE KARARSIZ ÇEKİMDEN UZAK DURUN.HER OBJE YA DA KONUDA YETERİNCE SALLANTISIZ ANLAŞILACAK KADAR SABİT KALIN.IŞIĞI SIRTTAN YA DA YANDAN ALIN.
SESE DE ÖNEM VERİN.FAZLA ZOOM KULLANMAYIN.PANLARI YUMUŞAK YAPIN
YAPACAĞINIZ ÇEKİM ÖNCESİ PROVA YARAR SAĞLAR
Derleyen:Birol Özkurt(Aktüel Kameraman)
kaynaklar:broadcastinfo-insanlaralemi.com