Lens Seçimi ve Temel Özellikleri

Bu yazımızda lenslerden bahsedeceğiz ve lenslere iki tür yaklaşımımız olacak.Birincisi pratik amaçlı bir yaklaşım ve yayıncılık dünyasında kullanılan lenslerle ilgili, lens seçimi konusunda size bir fikir verecek, bir istikamet belirtecek temel bilgilerden oluşuyor.İkinci yaklaşım ise lenslerin temel yapısı ve bir lensin temel özellikleri ile ilgili teorik bilgileri içeriyor.Bu yazıyı okumayı bitirdiğinizde,“Bir lens satın alırken hangi parametreleri göz önünde bulundurmalıyım?”sorusunun cevabı yanında,bir lensin temel özellikleri ve bunun çekime etkisi konularında en temel bilgilere ulaşmış olacaksınız.

Bir Lensin Temel Özellikleri

Bir lens satın alırken dikkat etmeniz gereken çok sayıda konu başlığı vardır.Şimdi burada en önemlilerini maddeler halinde sıralayıp sonra her bir maddeyi kısaca açıklayalım.

• CCD büyüklüklerine göre Lensler
• Profesyonel Lens, Broadcast Lens
• HD Lens, Standart Lens
• Geniş Açı , Tele, Normal Lens (Wide Angle, Tele, Normal)
• Katlamalı ve Katlamasız (With Extender& Without Extender)

Bu maddeleri incelerken bir yandan da Fujinon lens model isimlerindeki harfleri gözden geçirerek konuyu pekiştirelim. Bu arada Fujinon’un bir model ismindeki harflerin ve rakamların anlamlarına genel olarak bir bakalım.

CCD Büyüklüğüne Göre Lensler

Buna göre 1/2, 2/3 ve 1/3 inç lensler mevcuttur. Kullandığınız kameranın CCD bloğunun büyüklüğüne göre bunlardan birini seçmeniz gerekir. Fujinon’da S 1/2 , A 2/3 , T ise 1/3 inç lensleri gösterir. Buna göre A13x... şeklinde bir model ismi bu lensin 2/3 inç lens olduğunu bize söyler.

Profesyonel Lens, Broadcast Lens

Bu iki grup arasındaki fark kalite ve ekstra özelliklerden kaynaklanır. Broadcast lensler çok daha kaliteli camlardan yapılır ve profesyonel lenslerde opsiyonel olarak sunulan bazı özellikler broadcast lenslerde standarttır. Tabi fiyatları da oldukça yüksektir. Fujinon bir lensin model ismine bakarak, o lensin profesyonel yada broadcast olup olmadığını anlayamazsınız. Örneğin A18x8.6 broadcast bir lens iken, A20x8.6 profesyonel bir lensdir.

HD Lens,Standart Lens

Artık video dünyasında her ürünün bir HD’si olduğuna göre lensinde bir HD’si olması doğal. HD lensi SD kameraya da takabilirsiniz. Performansta biraz artış olur. HD kameraya SD lens te takabilirsiniz. Kamerayı kapasitesinin altında kullanmış olursunuz. Ama bir HD kameraya HD lens taktığınızda bir süper ikili ve dolayısı ile mükemmel bir görüntü elde edersiniz. HD çekimin hakkını vermek istiyorsanız bir HD lens kullanmanız şarttır. Fujinon’da HD lens isimleri H ile başlar. HA13x... gibi. Bu, bu lensin HD 2/3 inç lens olduğunu gösterir.

Geniş Açı,Tele,Normal Lens(Wide Angle,Tele,Normal)

Bu lens seçiminde en önemli konulardan biridir.

Katlamalı ve Katlamasız

Katlama özelliği anlaması basit fonksiyonalitesi yüksek bir özelliktir. Katlamalı bir lenste, tek bir hareketle görüntüyü iki kat yaklaştırma özelliği vardır. Yani lens 10 kat büyütme konumundaysa, bir anda 20 kat büyütme konumuna gelir. Tabi bu özellik fiyatı da ortalama ikiye katlar.

Bir Lenste Aperture(diyafram açıklığı )ve F değeri Nedir?

Bir lensin teknik özelliklerine baktığınızda en başta yer alan özelliklerden birinin “maximum aperture” veya “aperture range” (diyaframın açılabileceği maksimum ve minumum çaplar) denilen bir özellik olduğunu görürsünüz. Peki “aperture” nedir ve etkileri nelerdir? Lensin temel fonksiyonu ışığı toplamaktır. Lensin “aperture” dediğimiz özelliği lensin ışık giren ve genelde iris tarafından kontrol edilen kısmının çapıdır. Bu çap ne kadar fazla olursa lensin arkasında bulunan CCD sensörüne gelen ışıkta (bir orantıya göre) o kadar artar.

Diyafram açıklığı F-stop şeklinde bir değerle ifade edilir. Bunlar hepimizin her zaman lens özellikleri okurken gördüğü F değerleridir. F “focal length” (odak uzaklığı) ifadesinin ilk harfidir. Yani F odak uzaklığı demektir (Odak uzaklığı ile F stop değerini karıştırmayalım). F1.4, F2, F2.8 (f/1.4, f/2, f/2.8 ile aynı anlama gelen bir gösterim) gibi her bir F-stop değeri belirli bir diyafram açıklığını ifade eder. Bu oldukça önemli noktayı bir örnekle pekiştirelim. 50 mm odak uzaklığı bulunan bir lens düşünelim. Eğer iris göstergesi F2’nin üzerinde ise Diyafram Açıklığının çapı= F/2=50mm/2 = 25 mm dir. Buna göre bir tablo yaparsak:

Tabloda gördüğünüz gibi F-stop değeri F16 ya çıktığında diyafram çapı 50mm/16 = 3 mm ye düşüyor. Lens özelliklerini okuduğunuzda muhtelif şekillerde size Aperture (diyafram açıklığı) bilgisinin verildiğini göreceksiniz. Max Aperture: F2.8, Aperture Range: F1.8-F16, Aperture: F2.8(W)-F3.5(T) gibi. Sonuncu örnekte W geniş açı (wide-angle) diyafram açıklığı, T telephoto yani uzak çekim için diyafram açıklığı anlamına geliyor. Bu aşamada bir kaç konuya daha açıklık getirmek için biraz daha derine inelim. Bu kısmı derine inmek istemeyen arkadaşlar atlayabilirler. Burada 1, 1.4, 2 değerlerinin nerden geldiği üzerinde duracağız. Şöyle bir soru soralım.
Fstop değerleri diyafram aralığı alanının 2 kat artmasına göre ayarlanır. Diyafram aralığının alanının iki kat artması için yarıçapının kaç kat artması gerekir? Dairenin alanı лr² dir. Şu anki alan diyaframın şu anki çapından hareketle л(r_{simdiki cap})² tır. Şimdi alanın 2 kat arttığını varsayalım. Yeni alan = 2 л(r_{şimdiki çap})² = л(r_{yeni çap})². Denklemde л leri sadeleştirip iki tarafın kökünü alırsak
√2 (r_{şimdiki çap})² =√(r_{yeni çap})²
√2 (r_{şimdiki çap}) =(r_{yeni çap}) ve (√2= 1.414) olduğuna göre 1.414(r_{şimdiki çap}) =(r_{yeni çap})
Bundan çıkan sonuç yarıçapın 1.414 kat arttığında diyafram alanının 2 kat artacağıdır. Bu sonuca göre yukarıdaki tablodaki değerleri kendimiz bulursak 1.41 x.1.41 = 2 , 2 x 1.41 = 2.8, 2.8 x 1.41 = 4 şeklinde sonuçlar elde ederiz. Böylece bu değerlerin nerden geldiğini öğrenmiş olduk.

Alan Derinliği ve Diyafram Açıklığı ilişkisi( DOF (Depth of Field)ve Aperture )

Alan derinliği nesnelerin odağa düştüğü uzaklıktır. Büyük alan derinliği istediğiniz durumlar vardır. Bir manzara çekimi buna örnek olabilir. Uzakta ve yakındaki tüm nesnelerin net olarak görünmesini istediğiniz bir çekim. Öte yandan çekmek istediğiniz nesneyi diğerlerinden yalıtmak istediğiniz bir çiçek yada bir portre çekimi düşünün. Çekmek istediğiniz nesne net görünürken diğerlerinin buğulu görünmesi durumu. Buradan şu sonuçlara ulaşırız:

• Yakın çekim için (düşük alan derinliği) geniş diyafram açıklığı yani F2.8 gibi düşük F-stop değeri seçin.
• Uzak çekim için (büyük alan derinliği) dar diyafram açıklığı yani F8 gibi yüksek F-stop değeri seçin.

Shutter Hızı ve Diyafram Açıklığı İlişkisi (Shutter Speed ve Aperture)

Yüksek bir Maximum Aperture değeri iyidir. Çünkü yüksek maximum aperture daha fazla diyafram açıklığı ve buda lensten CCD üzerine daha fazla ışığın geçmesi demektir. Dolayısı ile yüksek bir Maximum Aperture değeri yüksek shutter hızında çekime imkan tanır. Yüksek shutter hızı oldukça kısa bir zaman içinde ışığı alma imkanı tanıdığından çok hızlı hareketleri buğulanma olmadan net bir şekilde elde etmeyi mümkün kılar.